Historiek

Bij het ontstaan van de organisatie was De Sperwer meer een pionier dan een volger. Een terugblik met oprichter Carlos Desmyter en personeelslid van het eerste uur Marianne Van Loo.

De Sperwer ging open op 1 september 1976. Hoe kwamen jullie daartoe?

Carlos: ‘Ik gaf les in het bijzonder onderwijs. Ik gaf daar les in de richting ‘Voorbereiding op de beschutte werkplaats’, maar ik stelde in de praktijk vast dat bijna niemand van mijn leerlingen daar terechtkwam. Dus ik dacht: dan moet er iets op hun maat komen.’

Marianne: ‘We gingen van start met 3,5 personeelsleden en 7 cliënten in het gebouw aan de Gentse Steenweg 54, een oude school. De grond erachter hebben we pas later bijgekocht.’

Wat was het basisidee achter de werking?
Carlos: ‘Dat was, en is nog steeds, uitgaan van wat mensen kunnen, niet van wat ze niet kunnen. Ik ben ergotherapeut van opleiding en heb geleerd: als mensen een activiteit te moeilijk vinden moet je die taak gewoon opdelen in stukken. Ieder doet iets dat hij of zij kan.’
Marianne: ‘We gingen ook uit van het principe: in De Sperwer doen we wat mensen thuis ook kunnen doen. In eten voorzien, bijvoorbeeld. We zijn vrijwel onmiddellijk begonnen met een tuin, een keuken en een boerderij. En boodschappen doen. Geen geld leren tellen in het dagcentrum dus, maar betalen in de winkel zelf.’
Hoe reageerden de ouders van de cliënten?
Carlos: ‘Onze aanpak was vernieuwend en we moesten mensen vaak overtuigen. Wij gingen met de cliënten de straat op: ongewoon voor die tijd. We gaven hen ook keuzevrijheid, hoe eenvoudig ook. Op de vraag ‘wil jij voetballen?’ is een ‘ja’ ook een keuze.’
Marianne: ‘Cliënten werden daardoor mondiger thuis. Bovendien was onze werking gemengd en ook dat was vernieuwend. Maar de ouders waren van bij aanvang zeer betrokken bij onze organisatie. We hadden een ‘opendeurpolitiek’. Op die manier kon je heel eenvoudig en spontaan van gedachten wisselen met hen.’
Wat was de volgende mijlpaal in de geschiedenis van De Sperwer?

Carlos: ‘Na een jaar kregen we erkenning met bijbehorende uitbreiding naar 15 personeelsleden. Dat was belangrijk. In 1981 is er dan begeleid wonen bijgekomen. Waar nu het Pannenhuis staat, zijn we daarmee gestart, met twee mannen en een vrouw. Onze toenmalige koepelorganisatie vond dat een onmogelijk idee, maar we hebben het toch gedaan. We zagen in de praktijk immers dat sommige mensen op de duur niet meer naar huis konden, bijvoorbeeld omdat de ouders overleden waren. In 1991 is er uiteindelijk reglementering rond gekomen.’

Vandaag is er nog een derde dienst, jobcoaching. Wanneer is die ten tonele verschenen?

Carlos: ‘Die is eigenlijk een beetje in onze werking geslopen op vraag van de cliënten. De woensdag was traditioneel eerder een ontspanningsdag, met een film of een wandeling, maar één van de cliënten zei: ‘ik wil dat niet doen, ik wil werken.’ We zijn toen begonnen met wat we zelf ‘buitenhuis werken’ noemden: we onderhielden de tuin van een dokter en gingen bussen wassen. Ook daar was toen nog geen reglementering rond.’

Hoe ging het ondertussen met de evolutie van de gebouwen in eigendom?
Marianne: ‘Op zeker moment is er ook het gebouw aan de Gentse Steenweg 18 bijgekomen. Dat was het tweede dagcentrum. Dat is in 2018 verkocht. In datzelfde jaar is het gebouw aan de Gentse Steenweg 358 erbij gekomen.’
Uit jullie verhaal blijkt dat een aantal elementen van de huidige visie van De Sperwer al van bij aanvang aanwezig waren: werken vanuit het talent van mensen, betrokkenheid stimuleren, vernieuwend zijn. Was de pijler ‘ruimte’ ook al in de kiem aanwezig?
Carlos: Laat mij een verhaal uit de jaren zeventig vertellen. Een cliënt had in het dagcentrum een radio gestolen van een andere cliënt. We gingen met alle personeel en cliënten rond de tafel zitten en lieten haar de ruimte om haar verhaal te doen. Ze zei: ‘Mijn broers en zussen hebben examens en ik mag thuis niet naar de radio luisteren. Met deze radio kan ik dat wel.’ We hebben het haar niet kwalijk genomen en gevraagd om dat niet meer te doen.
Marianne: ‘Uit dat voorval is onze zogenaamde ‘koffieklets’ ontstaan: aan tafel gaan zitten met cliënten, personeel en een kop koffie en onze mening zeggen. Dat is de medewerkersvergadering van vandaag.’
Tot slot, hoe vulden jullie in die vroege dagen de pijler ‘zorg’ in?

Carlos: ‘Op een gegeven moment hebben we iemand opgenomen met een zeer zware zorgnood, ook al was daar toen nog de nodige weerstand tegen bij sommige ouders. Men dacht toen dat de eigen zoon of dochter dan minder zou ontwikkelen.’

Marianne: ‘Al van bij aanvang probeerden we altijd tegemoet te komen aan de zorgnoden die zich in de praktijk aandienden. Zowel begeleiding aan huis als jobcoaching zijn daar voorbeelden van.’

2.5. De Sperwer Leer ons kennen Historiek Carlos
Carlos Desmyter
2.5. De Sperwer Leer ons kennen Historiek Marianne
Marianne Van Loo

Nieuwsbrief

Wens je graag nieuws van De Sperwer te ontvangen? Schrijf je dan hier in.

Spring naar de inhoud